باشگاه خبری فراساحل: مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی گفت: بعید است در شرایط کنونی بین‌المللی میان ایران و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس، این کشورها برای کاهش تولید خود به منظور بازگشت ایران به بازارهای جهانی نفت پیش قدم شوند مگر آن که روابط سیاسی بهبود یابد.

به گزارش باشگاه خبری فراساحل و به نقل از شانا، مهدی عسلی در آستانه برگزاری یکصد و شصت و هشتمین نشست عادی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در وین، مهمترین چالش این سازمان را فقدان یک توافق واقعی بر سر نحوه مدیریت عرضه برای برقراری ثبات در بازار نفت دانست و گفت: بیشتر کشورهای اوپک غیر از عربستان و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با کاهش تولید برای حفظ قیمت‌ها موافق هستند اما بدون توافق و همکاری عربستان و متحدانش قادر به انجام آن نیستند.

موضع ایران در نشست ١٦٨ اوپک که ١٣ آذرماه در وین برگزار می‌شود، چیست؟
روند افزایش تولید کشورهای غیر عضو اوپک کندتر شده است و ممکن است حتی نرخ رشد تولید کشورهای غیر عضو اوپک سال آینده به دلیل کاهش برداشت نفت خام از ذخایر نامتعارف در آمریکا منفی شود. از طرفی در اوپک غیر از عربستان و عراق کشورهای دیگر ظرفیت مازاد تولید قابل توجهی  ندارند. این در حالی است که برآورد ما آن است که سال آینده حدود یک میلیون بشکه به تقاضای جهانی نفت خام افزوده شود. بنابراین اگر ایران به تدریج تولید خود را افزایش دهد مازاد تولید جاری نسبت به مصرف جاری زیادی ایجاد نخواهد کرد، اما مسئله مازاد تولید دو سال اخیر که منجر به انباشت ٢٠٠ میلیون بشکه نفت و فرآورده بیش از میانگین پنج سال گذشته شده است بر سر جای خود باقی می‌ماند که فشار بر قیمت‌ها را حفظ خواهد کرد. این در شرایطی است که تولید اوپک یک میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه فراتر از سقف تولید روزانه ٣٠ میلیون بشکه کنونی این سازمان است که به طو عمده در دو سال اخیر با افزایش تولید عربستان ایجاد شده است. بنابراین اگر اوپک سقف تولید روزانه ٣٠ میلیون بشکه  را رعایت کند که به معنی کاهش تولید عربستان و دیگر کشورهای عضو به میزانی است که پس از تعیین سقف ٣٠ میلیون بشکه برای اوپک تولید خود را افزایش داده اند قیمت‌ها با وجود افزایش تولید و صادرات ایران حتی بهبود خواهد یافت. البته بهبود واقعی هنگامی مشاهد می‌شود که سطح ذخیره‌سازی‌ها  به تدریج کاهش یافته به میانگین پنج سال اخیر برسد.
موضع ایران با توجه به نکاتی که در سطور بالا آمد روشن است، اوپک به سقف تولید روزانه ٣٠ میلیون بشکه وفادار باشد که به معنی کاهش تولید عربستان و برخی کشورهای دیگر عضو در حدود یک میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه در روز است. بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران نیز نامه هایی در این‌باره به عبدالله سالم‌البدری، دبیرکل اوپک نوشته و ارسال کرده که نامه ایشان میان وزیران کشورهای عضو توزیع شده است.

پیش‌بینی شما از اجلاس ١٦٨ اوپک چیست، آیا سقف تولید در این نشست تثبیت می‌شود؟
وزیر نفت عربستان به تازگی در مصاحبه‌ای گفته است که  کشور او حاضر به همکاری برای تثبیت بازار نفت است. این سخن در شرایطی که بازگشت ایران به بازار به تدریج پر رنگ‌تر شده و خطر سقوط بیشتر قیمت‌ها در صورت نبود همکاری آنها با ایران افزایش می‌یابد، مطرح شده است که نشان می‌دهد کشورهای عربی (بویژه با توجه به افزایش هزینه‌های بودجه آن کشورها) مایل به همکاری بیشتری نسبت به گذشته هستند و این تمایل با نمایش توان واقعی کشور برای افزایش تولید و صادرات بیشتر خواهد شد. بنابراین به نظر می‌رسد در این اجلاس دوباره تاکید بیشتری برای رعایت سقف تولید اوپک به عمل آید اما از آنجا که عراق اعلام کرده است که در داخل نظام سهمیه‌بندی نبوده و برنامه‌های افزایش تولید خود را اعلام کرده، ممکن است عربستان سعودی پایبندی عراق به کاهش تولید و یا حداقل توقف افزایش تولید را پیش شرط همکاری خود قرار دهد.

آیا اعضای اوپک حاضرند برای بازگشت ایران به بازار نفت تلاش کنند؟
بعید است در شرایط کنونی بین‌المللی میان ایران و  برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، آن کشورها در کاهش تولید خود برای افزایش تولید نفت ایران پیش قدم شوند مگر آن که در سطح سیاسی روابط بهبود یابد. کشورهای دیگر مانند ونزوئلا، الجزایر و نیجریه و غیره هم دچار مشکلات اقتصادی هستند که نمی‌توانند به طور رسمی چنین کاری کنند مگر آن که کاهش اجتناب‌ناپذیر تولید خود را به نام همکاری با ایران برای بازگشت به سطح صادرات پیشین وانمود کنند که احتمال آن نیز کم است. بنابراین تنها راهبرد صحیحی که برای ایران وجود دارد افزایش تولید و صادرات خود پس از بر طرف شدن تحریم‌ها با اعلام پیشین است یعنی همین کاری که کشور انجام داده است. زیرا با افزایش تولید و صادرات ایران کشورهای دیگر اوپک مجبورند کمی از تولید خود بکاهند تا از سقوط بیشتر قیمت‌ها که بیش از ایران به ضرر آنهاست جلوگیری کنند و یا اگر تقاضا قوی باشد تولید خود را بیش از این افزایش ندهند.

به نظر شما قیمت نفت در سه ماه نخست سال ٢٠١٦ چه رقمی خواهد بود و قیمت کنونی نفت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اگر تولید کشورهای غیر عضو اوپک پس از کاهش‌های اندک اخیر دوباره با کاهش هزینه‌های تولید روند افزایشی گیرد و اوپک نیز همچنان به تولید بیش از سقف تولید خود ادامه دهد خطر سقوط قیمت‌ها وجود دارد. اما اگر روند کاهشی تولید نفت نامتعارف در آمریکا ادامه یابد و اوپک نیز به سقف تولید خود بازگردد قیمت‌ها شروع به  افزایش خواهد کرد اما با توجه به سطح ذخیره سازهای تجاری نفت خام که هم اکنون تنها در کشورهای توسعه یافته  حدود ٢٠٠ میلیون بشکه بیش از میانگین پنج سال سال گذشته است نمی‌توان به افزایش قابل توجه قیمت‌ها تا قبل از بازگشت سطح ذخیره سازی‌ها به میانگینن سال‌های گذشته امیدوار بود و فشار بر قیمت‌ها برای چند سال آینده وجود خواهد داشت.

مهمترین چالش کنونی اعضای اوپک چیست؟
مهمترین چالش‌های اوپک هم اکنون فقدان یک توافق واقعی بر سر نحوه مدیریت عرضه برای با ثبات کردن بازار نفت است. عربستان و متحدان آن کشور معتقد به حفظ سهم اوپک حتی با احتمال کاهش قیمت‌ها در کوتاه مدت هستند که با منافع بلند مدت آنها سازگار است. بیشتر کشورهای اوپک غیر از عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس با کاهش تولید برای حفظ قیمت‌ها موافق هستند اما بدون توافق و همکاری عربستان و متحدانش قادر به انجام آن نیستند.

آقای دکتر، در جلسه کارشناسی هیئت اقتصادی دبیرخانه چه گذشت؟
دراین جلسه ( Economic Comission Board- ECB) وضع اقتصاد جهانی و شرایط بازار نفت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. رشد اقتصادی برآورد شده برای سال آینده از سوی دبیرخانه بویژه برای چین بیش از حدی بود که ما برآورد کرده بودیم و به همین دلیل نیز برآورد دبیرخانه برای رشد تقاضای نفت در سال آینده که حدود یک میلیون و ٢٥٠ هزار بشکه است از طرف هیئت ایرانی که معتقد بود رشد تقاضا بیش از ١ میلیون بشکه در روز نخواهد بود مورد تردید قرار گرفت. بویژه رشد تقاضا برای نفت در آمریکا و خاور میانه در سال آینده از نظر ما بیش از اندازه برآورد شده بود. با آنکه برآورد تقاضای جهانی نفت پیشنهادی هیئت ایرانی مورد تایید چهار کشور دیگر عضو (عراق، الجزایر، اکوادور و ونزوئلا) قرار گرفت اما سرانجام برآورد دبیرخانه از تقاضا برای نفت در بیانیه نهایی آمد. (نیجریه غایب بود و اندونزی هنوز حق رای نداشت و بنابراین ٦ رای موافق پیش بینی دبیرخانه و پنج رای موافق پیش‌بینی ایران بود) هر چند نظر پنج کشور ایران به اضافه کشورهای یاد شده در بالا نیز در بیانیه نهایی برای استحضار وزیران اوپک درج شده است. دلیل اصرار ما به ذکر برآورد هیئت ایرانی از میزان افزایش تقاضای نفت در بیانیه نهایی آن بود که وزیران نفت اوپک متوجه باشند که از نظر ما تقاضا برای نفت اوپک کمتر از برآورد دبیرخانه است و برای بازگشت به سقف تعین شده ٣٠ میلیون بشکه در روز تشویق شوند.